Mô hình Scrum Agile đã quá quen thuộc với đại đa số những người làm công nghê. Scrum Agile mang đến những tiện ích và sự hiệu quả trong việc phối hợp ở nhóm thực hiện dự án, vậy trong đào tạo, liệu rằng Scrum có thể áp dụng trong việc làm việc nhóm và áp dụng cho đối tượng học sinh từ cấp tiểu học trở lên hay không?
Đó là câu hỏi mà mình đã vô cùng trăn trở khi chuyển đổi từ việc đưa ứng dụng của công nghệ thông tin vào lĩnh vực giáo dục.
Thuật ngữ Scrum / Agile là gì?
Scrum / Alige là phương pháp phát triển phần mềm và quản lý dự án phổ biến trong ngành công nghệ thông tin.
Agile là một triết lý quản lý dự án tập trung vào sự linh hoạt và phản hồi nhanh chóng. Agile khuyến khích sự cộng tác và tương tác giữa các thành viên trong nhóm dự án. Phương pháp này tập trung vào việc chia nhỏ dự án thành các giai đoạn ngắn gọi là "sprints" và đưa ra các phiên bản phần mềm có giá trị trong mỗi sprint. Agile khuyến khích việc thích ứng với thay đổi trong suốt quá trình phát triển và đánh giá sự thành công dự án dựa trên sự hoàn thành các mục tiêu và sự hài lòng của khách hàng.
Scrum là một framework cụ thể để triển khai Agile. Nó tập trung vào việc tổ chức, quản lý và phân chia công việc trong nhóm phát triển phần mềm. Scrum sử dụng một chu kỳ phát triển linh hoạt, thường gọi là "sprint", kéo dài từ 1 đến 4 tuần. Trong mỗi sprint, một số lượng công việc được chọn và tạo thành một danh sách công việc được thực hiện trong thời gian đó. Các công việc này được gọi là "backlog" và được quản lý trong "sprint backlog". Mỗi ngày trong sprint, nhóm có một buổi họp ngắn gọi là "daily scrum" để cập nhật tình hình và phát hiện và giải quyết các vấn đề. Mục tiêu của Scrum là tăng sự linh hoạt, hiệu suất và hiệu quả trong phát triển phần mềm. Nó giúp nhóm làm việc cùng nhau, tăng cường sự tương tác và giảm rủi ro trong quá trình phát triển dự án.
Nguồn ảnh: Bocasay.com
Vì sao nên áp dụng Scrum vào hoạt động nhóm của học sinh?
Việc áp dụng mô hình này sẽ mang đến những lợi ích rất cụ thể cho hoạt động dạy và học của học sinh ở những bộ môn có thể làm việc theo dự án như tin học (cụ thể là lập trình), môn khoa học kỹ thuật (dự án nghiên cứu về hệ thống tưới tiêu, mô hình máy phát điện,...) bởi tính linh hoạt, rõ ràng và tăng tính kết nối.
Tăng cường sự cộng tác: Scrum khuyến khích sự cộng tác và tương tác giữa các thành viên trong nhóm. Bằng cách áp dụng Scrum, học sinh sẽ học cách làm việc cùng nhau, chia sẻ ý kiến và giúp đỡ nhau để hoàn thành mục tiêu chung, xây dựng tinh thần đồng đội và tạo ra một môi trường học tập tích cực.
Quản lý thời gian hiệu quả: Scrum sử dụng chu kỳ phát triển ngắn gọi là "sprint", trong đó các công việc được phân chia thành các giai đoạn nhỏ. Việc áp dụng Scrum giúp học sinh học cách lập kế hoạch và quản lý thời gian một cách hiệu quả. Các em phải ước tính thời gian hoàn thành các nhiệm vụ và tăng cường ý thức về thời gian để đạt được mục tiêu trong mỗi sprint.
Thích ứng với thay đổi: Trong quá trình học tập, có thể xuất hiện các thay đổi hoặc yêu cầu mới. Scrum giúp học sinh phản ứng nhanh chóng và thích ứng với những thay đổi này. Chúng có thể điều chỉnh ưu tiên công việc và tạo ra một kế hoạch mới để đáp ứng yêu cầu thay đổi, từ đó rèn luyện kỹ năng thích ứng và linh hoạt.
Tự quản lý và trách nhiệm cá nhân: Scrum yêu cầu mỗi thành viên trong nhóm đảm nhận trách nhiệm cho công việc của mình. Học sinh sẽ học cách tự quản lý, tự đề ra kế hoạch và đưa ra cam kết để hoàn thành công việc trong thời gian sprint. Điều này giúp phát triển kỹ năng tự lập và trách nhiệm cá nhân.
Hiện nay cũng đã có những nghiên cứu về Scrum trong đào tạo (Scum for Education). Để khái quát hóa, các tổ chức đã chuyển hai cụm từ Scrum model từ công nghệ sang giáo dục là EduScrum & Blueprint (được viết bởi tác giả Ben Linders) và được vận hành bởi tổ chức Blueprint Education (một tổ chức phi lợi nhuận về giáo dục). Ngoài ra, bạn có thể tìm đọc những bài viết hoặc tài liệu về phương pháp áp dụng Scrum vào việc học / đào tạo bằng Project-based learning trong một nghiên cứu của các sinh viên từ Đại học Minho, Bồ Đào Nha (Link bài nghiên cứu: Effectiveness of SCRUM in Project Based Learning). Điều này chỉ ra rằng Scrum hoàn toàn có thể áp dụng vào việc học tập và giảng dạy.
Nguồn ảnh: letsscrumit
Vậy cụ thể, với đối tượng là học sinh từ cấp bậc tiểu học trở lên tại Việt Nam, làm thế nào để áp dụng Scrum vào xây dựng hoạt động nhóm?
Để làm rõ điều này, ta cần hiểu về học sinh và nhu cầu người học thuộc nhóm đối tượng này:
Sự tò mò và khao khát học hỏi: Học sinh ở cấp bậc tiểu học trở lên thường có sự tò mò và khao khát học hỏi cao. Các em muốn khám phá thế giới xung quanh và tích lũy kiến thức mới. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc tạo ra môi trường học tập kích thích và hấp dẫn để khám phá và khám phá sự tò mò của học sinh.
Nhu cầu thể hiện và tương tác: Học sinh ở cấp bậc này có nhu cầu tự thể hiện và tương tác với người khác. Các em muốn được chia sẻ ý kiến, thể hiện ý tưởng của mình và tham gia vào các hoạt động nhóm. Điều này đề cao tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường học tập cởi mở, nơi họ có thể tương tác, chia sẻ và hợp tác với nhau.
Nhu cầu sự hỗ trợ và định hướng: Học sinh ở cấp bậc tiểu học trở lên cần sự hỗ trợ và định hướng từ giáo viên và người lớn. Các em cần sự hướng dẫn, phản hồi và sự quan tâm đến sự phát triển cá nhân của mình. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường học tập đồng hành, nơi học sinh có thể nhận được sự hỗ trợ và động viên để phát triển tốt nhất.
Nhu cầu ý thức về giá trị và ý nghĩa: Học sinh ở cấp bậc tiểu học trở lên cần hiểu giá trị và ý nghĩa của kiến thức mà các em học. Học sinh muốn biết tại sao họ cần học và nhận ra ý nghĩa của kiến thức và kỹ năng mà họ đang học. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc tạo ra môi trường học tập có ý nghĩa, nơi học sinh có thể nhận thức rõ ràng về giá trị và tác động của học tập trong cuộc sống của mình.
Hiểu về hoạt động nhóm:
Hoạt động nhóm là một phương pháp mà học sinh làm việc cùng nhau trong một nhóm nhỏ để hoàn thành mục tiêu chung. Trong hoạt động nhóm, học sinh chia sẻ ý kiến, tương tác và hợp tác để đạt được kết quả tốt hơn so với việc làm cá nhân. Hoạt động nhóm tạo điều kiện cho học sinh phát triển các kỹ năng xã hội, học tập từ nhau và xây dựng tinh thần đồng đội, giúp học sinh rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian, phân công công việc và giải quyết vấn đề.
Giáo viên có thể áp dụng Scrum vào những hoạt động nào cho học sinh?
Dự án nhóm: Hướng dẫn học sinh thành lập các nhóm và giao cho mỗi nhóm một dự án nhỏ. Sử dụng Scrum để quản lý dự án bằng cách chia nhiệm vụ thành các sprint, xác định các backlog công việc và tổ chức các cuộc họp ngắn hàng ngày. Nhóm sẽ phải tổ chức công việc, tương tác và hợp tác để hoàn thành dự án trong thời gian sprint.
Giải quyết vấn đề: Chọn một vấn đề hoặc bài toán phức tạp và yêu cầu học sinh tạo ra một giải pháp. Áp dụng Scrum để tổ chức quá trình giải quyết vấn đề, trong đó học sinh sẽ thực hiện các sprint để nghiên cứu, phân tích vấn đề, tạo ra các giải pháp và đánh giá hiệu quả của chúng.
Dự án nghiên cứu: Hướng dẫn học sinh thực hiện một dự án nghiên cứu với một chủ đề cụ thể. Sử dụng Scrum để quản lý dự án, chia nhiệm vụ thành các sprint và phân chia công việc cho từng thành viên. Học sinh sẽ sử dụng Scrum để tiến hành nghiên cứu, thu thập dữ liệu, phân tích kết quả và trình bày báo cáo cuối cùng.
Sản phẩm sáng tạo: Khuyến khích học sinh tạo ra một sản phẩm sáng tạo như một ứng dụng, bài viết, thiết kế hoặc tác phẩm nghệ thuật. Sử dụng Scrum để tổ chức quá trình phát triển sản phẩm, chia nhiệm vụ thành các sprint và theo dõi tiến độ công việc. Học sinh sẽ phải tương tác, đánh giá và cải tiến sản phẩm theo phản hồi từ người dùng hoặc giáo viên.
Vai trò của giáo viên trong hoạt động nhóm theo Scrum model
Product Owner: Giáo viên có vai trò là Product Owner, tức là người đại diện cho khách hàng hoặc người sử dụng cuối. Giáo viên phải định nghĩa và xác định các yêu cầu, mục tiêu và kết quả mong đợi từ hoạt động nhóm. Giáo viên sẽ cung cấp hướng dẫn, đánh giá và xác định các tiêu chí để đảm bảo hoạt động nhóm đáp ứng được yêu cầu của dự án.
Scrum Master: Giáo viên có thể đóng vai trò là Scrum Master, tức người hướng dẫn và quản lý quá trình Scrum. Nhiệm vụ của giáo viên là đảm bảo sự tuân thủ và thực hiện đúng quy trình Scrum, tạo điều kiện cho việc tổ chức các cuộc họp Scrum như cuộc họp hàng ngày, đánh giá sprint và cuộc họp xác định backlog. Giáo viên nên hỗ trợ giúp đỡ các thành viên trong nhóm giải quyết vấn đề và loại bỏ các rào cản.
Ngoài ra, giáo viên nên đóng vai trò hỗ trợ và hướng dẫn bằng cách cung cấp định hướng, giải đáp thắc mắc, tạo điều kiện cho sự phát triển và học tập của học sinh. Giáo viên cũng có nhiệm vụ giám sát tiến trình công việc, đảm bảo rằng mọi thành viên trong nhóm đóng góp và hoàn thành công việc theo đúng yêu cầu. Đồng thời, giáo viên nên xây dựng một môi trường học tập hỗ trợ và khuyến khích sự cộng tác và tương tác trong nhóm, tạo điều kiện để các thành viên nhóm làm việc cùng nhau, chia sẻ ý kiến, giúp đỡ lẫn nhau và phát triển kỹ năng xã hội.
Cuối mỗi sprint hoặc mỗi đợt đánh giá chất lượng dự án theo sprint, giáo viên đánh giá tiến độ công việc của nhóm và cung cấp phản hồi xây dựng để giúp học sinh cải thiện và phát triển. Chúng ta cũng có thể thúc đẩy sự đánh giá đồng nghiệp trong nhóm, khuyến khích thành viên đánh giá và cung cấp phản hồi giữa các học viên của mình.
Case Study
Khi xây dựng và phát triển nội dung giảng dạy tại CodeSpace (Trung tâm đào tạo công nghệ và lập trình cho trẻ em mà mình sáng lập), mình luôn cố gắng lồng ghép các ứng dụng của mô hình Agile Scrum vào giảng dạy cho học sinh bởi mình hiểu tầm quan trọng và tính ứng dụng của Scrum vào việc phát triển dự án công nghệ không chỉ hiện tại mà còn ở tương lai, khi các em đóng vai trò là một lập trình viên hay bất kỳ 1 thành viên nào trong nhóm phát triển dự án.
Ở mỗi cuối chương giảng dạy các câu lệnh, thành phần, mình đều bổ sung thêm 1 dự án sử dụng các câu lệnh, thành phần này để học sinh có thể ứng dụng những kiến thức được học để lập trình cho dự án.
Phương pháp để triển khai dự án là các em sẽ được giáo viên cho xem demo của dự án (bản chuẩn khi dự án hoàn thiện), đồng thời sẽ có 1 yêu cầu rõ ràng, chi tiết. Các em sẽ chia thành từng nhóm với số lượng từ 5-6 em/ nhóm, giáo viên đóng vai trò định hướng các bước để các em phân tích và thực hiện dự án (bao gồm: Bước 1: Nắm rõ yêu cầu của bài toán và hệ thống lại các dữ liệu mà đề bài cung cấp; Bước 2: Xác định kiến thức của bản thân để tìm ra cách giải quyết; Bước 3: Một bài toán có thể có một hoặc rất nhiều cách giải khác nhau, người có tư duy toán học tốt sẽ tìm ra được cách giải nhanh nhất và chính xác nhất; Bước 4: thực hiện; Bước 5: Kiểm thử và Cuối cùng là trình bày). Dựa trên các bước này, các em sẽ phân tích yêu cầu, mỗi thành viên sẽ đóng 1 vai trò cụ thể và cuối mỗi tính năng (feature) hoàn thiện, các em sẽ cùng kiểm thử xem đúng yêu cầu đề bài hay chưa.
Cuối cùng khi hoàn thiện dự án, các em sẽ tiến hành kiểm thử và tinh chỉnh dự án cho hoàn thiện nhất và cuối cùng trình bày trước lớp.
Điều này không chỉ giúp các em cải thiện kỹ năng làm việc nhóm, hiểu và biết cách phân chia công việc trong team mà còn tự tin trình bày ý tưởng, dự án hoàn thiện của mình trước lớp.
Kết luận
Trong giáo dục, phương pháp Scrum đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng xã hội, khả năng làm việc nhóm và quản lý thời gian cho học sinh. Nó tạo ra một môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự sáng tạo, đồng thời giúp học sinh rèn luyện kỹ năng quản lý dự án và giải quyết vấn đề. Scrum cung cấp cho giáo viên và học sinh một khung làm việc linh hoạt và hiệu quả để đạt được kết quả tốt hơn trong quá trình học tập. Đây là phương pháp rất hay, hiệu quả và dễ áp dụng.
Trên đây là những quan điểm, ứng dụng và sự nghiên cứu của mình về việc áp dụng Scrum vào giáo dục, hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn khi ứng dụng mô hình này vào việc giảng dạy, ngoài ra, bạn đừng ngại chia sẻ thêm quan điểm, góc nhìn và ý kiến của bạn về vấn đề trên dưới phần bình luận nhé!
By Hyn,
댓글